Handelsbeurs Antwerpen: waar geschiedenis en innovatie hand in hand gaan

- ELD – HANDELSBEURS ANTWERPEN © TIM FISHER

handelsbeurs antwerpen-1

Wetgeving, beschikbare materialen, bouwtechnieken en financiële middelen. Deze steeds veranderende factoren nopen tot architecten en projectontwikkelaars tot creatief omgaan met ruimte en het bestaande patrimonium. De rectificatie van de grandeur van weleer van de Handelsbeurs in Antwerpen vormt daarvan een mooi voorbeeld.

De bouwsector in België staat op een scharnierpunt. Zijn de wensen van opdrachtgevers te verenigen met ruimte voor creativiteit van de architect? En kan de projectontwikkelaar dan nog efficiënt opleveren? Veel vragen waarop Gyproc een antwoord biedt met doordachte productinnovaties waaronder Habito®, dat toegepast werd in de grondige renovatie en restauratie van de Handelsbeurs, Schippersbeurs én aanpalende panden van het voormalige Hotel Dubois in Antwerpen. Een bijzonder omvangrijk totaalproject, ontwikkeld en uitgewerkt door eld, samen met Origin als restauratie-architect en Denys.

Oude glorie

De Handelsbeurs in Antwerpen, een plek met geschiedenis. Een lange geschiedenis, want al in de 16de eeuw beleefde het gebouw zijn hoogdagen. Na een verwoestende brand in 1858 werd er noodgedwongen een nieuwe beurs gebouwd naar oorspronkelijk model. Het huidige neogotische bouwwerk, van de hand van architect Jos Schadde, werd voltooid in 1872. Eind 19de eeuw werd naast de Handelsbeurs de Schippersbeurs in het leven geroepen, die voortborduurde op het neogotische programma van de Handelsbeurs.

De kern van het voormalige Hotel Dubois in de Lange Nieuwstraat 22 met zijn rococogevel gaat eveneens terug tot de 16de eeuw, met aanpalend aanbouwen uit de 19de en 20ste eeuw. Deze drie panden herbergen verschillende waardevolle elementen zoals authentieke stucwerkplafonds, glas-in-loodramen en geornamenteerde schouwmantels.

Omvangrijk programma

Na een roemrijke historie werd het gebouw eind jaren 90 om veiligheidsredenen gesloten. De aansluitende gebouwen in de Lange Nieuwstraat waaronder het vroegere Hotel Dubois kwamen leeg te staan begin 2000. De verkoop van de gebouwen aan de Lange Nieuwstraat werd gekoppeld aan de restauratie en herbestemming van de Handels- en Schippersbeurs.

Na restauratie zal de Handelsbeurs opnieuw een publieke functie bekleden en als kruispunt van vier straten fungeren, waardoor bezoekers op het gelijkvloers door het gebouw kunnen circuleren. Andere momenten kan het gebouw geprivatiseerd worden voor events. Op de verdiepingen is er plaats voor vergader- en seminarieruimten. De Schippersbeurs krijgt een nieuwe bestemming als restaurant. In de panden in de Lange Nieuwstraat wordt een vijfsterrenhotel ondergebracht. Onder de Handelsbeurs biedt de al opgeleverde ondergrondse parking ruimte aan goed 300 auto’s en 125 fietsen.

“De kern van het bouwblok van het hotel is een beschermd monument. In de aanpalende panden hebben we waar mogelijk de mooie elementen behouden. Elders werden ze aangevuld met hedendaagse elementen.”

 

Ontdek Studio Gyproc in samenwerking met Bulo

 


Hotel & restaurant

Het vijfsterrenhotel Autograph Collection van de Marriott-groep wordt in het najaar overgedragen aan de uitbater voor de verdere inrichting van de 139 kamers. “De kern van het bouwblok van het hotel is een beschermd monument’, vertelt Bart Anthonissen, partner van eld. “In het hotel hebben we enerzijds de geklasseerde middenstrook restauratief aangepakt met authentieke, 18de eeuwse detailleringen. Anderzijds vind je in de aanpalende panden achter de gerenoveerde gevels een gedeelte verbouwing en een gedeelte nieuwbouw terug. Waar mogelijk hebben we de mooie elementen behouden, elders werden ze aangevuld met hedendaagse elementen.”

"Een wand uitgevoerd met Habito® sluit qua perceptie veel nauwer aan bij een steenachtige binnenwand dan een standaard gipskartonwand."

 

Herbestemming is de toekomst

Noem dit totaalproject gerust een huzarenstukje. Bart Anthonissen: “Uitdagingen op verschillende vlakken geven dit project een bijzonder complex karakter. Een combinatie van uiteenlopende functies, verschillende hedendaagse eisen voor brandveiligheid en akoestiek in een historisch kader en een omvangrijke bouwteamstructuur.” Ook dienden de architecten, gezien de leeftijd van de gebouwen, extra rekening te houden met de draagkracht van de vloeren. “Plaatsbesparende en lichtere producten zoals Habito® van Gyproc vormen dan een interessante optie. Een wand uitgevoerd met Habito® sluiten qua perceptie veel nauwer aan bij een steenachtige binnenwand dan een standaard gipskartonwand. Hij klinkt solider en leent zich veel beter tot eenvoudige bevestiging van elementen. Je vindt ze in dit project terug in onder meer de wanden van de nieuwbouwsecties. Ze bieden de juiste combinatie van flexibiliteit, akoestiek en brandveiligheidswaarden, gekoppeld aan een beperkte opbouwdikte.” Herbestemming zal volgens Anthonissen alleen maar aan belang winnen. “We gaan niet meer zomaar over tot afbraak. Zeker nu de gebouwen van de jaren 60, 70 en 80 zich aandienen voor een update, zullen renovatie en restauratie een belangrijk onderdeel vormen van het architectuurmétier.”

Ontdek Studio Gyproc in samenwerking met Bulo